اولین مرحله در تقویت سواد عاطفی این است که کودک راحت بتواند در مورد احساسات خود به کاوش و بحث بپردازد. تمرینات برای بهبود چنین مهارتی، در ابتدا می تواند به سادگی اظهاراتی مانند "من خوشحال هستم" یا ".... باعث ناراحتی من می شود" باشد. با افزایش اعتماد به نفس و شایستگی کودک، این موارد پس از گذشت زمان قابل گسترش و توسعه هستند.
در تعریف سوم سواد از دیدگاه یونسکو خواندیم که یونسکو دوازده نوع سواد معرفی کرد. اولین سواد، سواد عاطفی است. سواد عاطفی، یعنی برخورداری از این قدرت که از احساسات و عواطف خود به گونه‌ای استفاده کنیم که قدرت شخصی ما را افزایش دهد و کیفیت زندگی ما و مهم‌تر از آن، اطرافیانمان را بهبود بخشد. سواد عاطفی به ما کمک می‌کند تا احساسات و هیجانات را به نفع خود به کار گیریم و نگذاریم علیه ما وارد میدان شوند.
مشکلات و ضعف‌های بسیاری در سیستم آموزش و پرورش کشور و در رابطه با اقشار و مسائل متفاوت آن وجود دارد؛ از جمله بحث کتاب‌های درسی، محیط آموزشی، معیشت معلمان، تعامل با خانواده‌ها و... که بسیار گسترده است و بی شک ضعف در برنامه ریزی برای هر کدام از آنها بر سایر مسائل هم تاثیر گذار است.
سعی کردم با جستجویی کلی برخی از سرفصل های این مشکلات را دربیاورم، هرچند که خودم مستقیما مدت 8 سال است که مستقیما با سیستم آموزشی کلنجار می روم. از زمانی که 2 سال به دنبال مهد کودک و 2 سال به دنبال مدرسه گشتم. با کلی مطالعه و بررسی و تحقیق، اینقدر ضعف دیدم که حتی به فکر تحصیل خانگی (Home Schooling) افتادم. چیزی که عملا امروز با آمدن «کرونا» اتفاق افتاد. واقعا در مورد تجربیاتم می توانم کتاب بنویسم.
به هرحال آنچه در ادامه می خوانید، بررسی ای کلی با استفاده از تجارب معلمان، خانواده‌ها و دانش آموزان و استفاده از نظرات کارشناسان حوزه آموزش است که ۷ مورد از اساسی‌ترین مشکلات نظام آموزش کشور که مستقیما بر دانش آموزان تاثیر می‌گذارد و آنها را از مدرسه فراری می‌کند ارائه می دهد:
حجم بالای کتاب‌های درسی
عدم جذابیت محیط مدرسه و کلاس
برخورد نامناسب معلمان
شروع کلاس‌ها در صبح زود
آموزش در فضایی پر از استرس
نبود آموزش برای مهارتهای زندگی
برخورد یکسان با دانش آموزان بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های ذاتی
کلا من نمی دانم در نظام آموزش و پرورش ایران چه اتفاقی می افتد، غیر از تغییر نظام تحصیلی و تغییر کتاب ها هر چند وقت یک بار. نه تحقیقی نه بروزرسانی ای. حداقل 8 سال است که موقع آلودگی هوا، مدارس را تعطیل می کنند، موقع برف مدارس را تعطیل می کنند، موقع .... مدارس را تعطیل می کنند و حالا هم که با وجود کرونا نزدیک به سه ماه است که کلا تعطبل کرده اند. به قدری مدیریت قوی است که هیچ راهکاری، هیچ رویکردی برای آموزش و حتی تقویم آموزشی ندارند. چیزی به نام آینده پژوهی و نیازسنجی در این نظام وجود ندارد. بعد از دو ماه سامانه شاد را با هزار دنگ و فنگ راه انداختند که نصف جمعیت دانش آموز نمی توانند استفاده کنند و تعدادی که می توانند هم به قدری کند است که کاربردی ندارد. هر مدرسه ای برای خودش سیستمی پیش گرفته و همه فقط دارند، سعی می کنند، سال تحصیلی را به هر ترتیبی شده به پایان برسانند. آخرش هم یک ارزشیابی فرمالیته. می مانند دانش آموزان، معلمان و والدینی خسته و عصبی و مشتی درس های رسمی که نصفه و نیمه باقی ماند.
اینجاست که بعد از ماه ها تعطیلی و به دوش کشیدن بار آموزش همه چیز، از ریاضی و فارسی و علوم گرفته تا قرآن و هدیه های آسمانی و اجتماعی، حتی کامپیوتر و ورزش و صد البته لگو با قاطعیت می گویم که نه تنها آموزش های رسمی مان برای آینده کافی نیست بلکه جای خالی مهارتهای زندگی و ضروری برای موفقیت و کار در آینده به شدت خالی است. در دنیایی که با یک حرکت، کل جهان از حرکت ایستاد و زمانی که شروع به حرکت نماید با سرعتی شتاب گیرنده به جلو خواهد رفت.
بچه های ایرانی، دانش آموزان و جوانان ایرانی کجای این چرخ گردون هستند؟ آیا باید در سیستم فعلی دست و پا بزنند و بعد از سال ها تحصیل، رنج بیکاری و بی انگیزگی را تحمل کنند یا اینکه برای رفتن و استفاده از امکانات بهتر، رنج و فشارهای مالی و روحی و روانی.
اینجاست که نقش ما والدین، معلممهندس یا مدیر و . . . پررنگ می شود. ما که تهش را به اشکال مختلف موفق و ناموفق دیده ایم. نباید به هر دلیلی مرعوب هرچه هست بشویم بلکه دنیایی که شایسته بچه هایمان و ایرانمان هست را بسازیم.
الان وقتشه!
همانطور که در پست تفاوت نسل ها و تاثیر آن بر نیازهای موفقیت گفتم، فرزندان ما نسل Z از طبقه بندی جهانی نسل ها هستند. متولدین دهه های 80 و 90 که با حضور کامپیوتر در خانه ها، موبایل و شبکه های اجتماعی در جیب و زندگی والدینشان به دنیا آمده و بزرگ می شوند. درست است که این کودکان چشم و گوششان با موبایل و لپ تاپ و انواع اپلیکیشن ها آشناست، اما لزوما سواد کامپیوتر نداشته و تاثیر این ابزار در عین مثبت بودن می تواند بسیار مخرب هم باشد.
یادم می آید، مزدا 3، 4 ساله بود که آشنایی ازش پرسید: « سواد داری؟» او گفت:« سواد ندارم ولی بلدم دانلود کنم.» شاید مصداق کامل یک دهه نودی.
لازم است ابتدا در مورد تقسیم بندی نسل ها، توضیح کوتاهی بدهم. این تقسیم بندی به شناخت خصوصیات، شرایط محیطی و تاریخی و توانایی های هر نسل کمک می کند. به تبع آن در هر مقطع زمانی، نیازهایی که باید برآورده شوند، شناسایی می شوند. متولدین سالهای 1965 تا 1980 (حدودا 1344 تا 1359) نسل ایکس (Generation X)، متولدین سال های 1981 تا 1996 (حدودا 1360 تا 1375) نسل وای (Generation Y) یا (Millennials) و متولدین سال های 1997 تا اوایل 2010 (1376 تا اوایل دهه 1390) نسل زِد (Generation Z) می باشند. به عبارت دیگر، نسل X، دهه های 40 و 50، نسل Y، دهه های 60 و 70 و نسل Z، دهه های 80 به بعد هستند. البته به دلایل اجتماعی و تاریخی تفاوت های متولدین دهه ها در کشور ما، تفاوت های فاحشی با یکدیگر دارد. اما در سیستم جهانی، تقسیم بندی نسل ها به شکل گقته شده است.
کودکان وقتی از همان ابتدای زندگی در معرض زبان یا اصوات مختلف قرار می گیرند، به راحتی آن را جذب می کنند. همه چیز برایشان جدید است و میل به یادگیری، شدید. بنابراین غنی سازی محیط با منابع مناسب و درست، بسیار به توانمندی آنها در بزرگسالی کمک می کند. بنابراین، وقتی از ابتدا گوششان با انگلیسی آشنا است، حالا بوسیله موزیک، کارتون یا صحبت والدین، بعدها با شروع آموزش های رسمی، با آن مانند یک چیز جدید برخورد نمی کنند و برایشان عادی است. در حالیکه کودکانی که اصلا آشنایی ندارند، به دلیل جدید بودن کلمات و عدم فهم آن ها و سختی در بیان و . . . ممکن است، در برابر یادگیری مقاومت نشان دهند. مثلا کودکان 6 سال به بالا که دائم فیلم یا کارتون فارسی دیده اند. حال اگر یکدفعه برایشان کارتون انگلیسی بگذارید، قطعا تقاضای فارسی آن را خواهند داشت. چه باید کرد؟
خب! شاید آسانترین راهکار پیشنهادی رفتن به کلاس زبان باشد. که البته بسته به میزان وفتی که در برنامه های کاری و زندگانی خود دارید و اهمیت یادگیری زبان انگلیسی و کاربرد آن برایتان بهترین راه حل است. کلاس های زبان فراوان وجود دارند، اما اگر دنبال نتایج سریعتر هستید و توان مالی دارید، به سراغ معلم های خصوصی بروید تا پیشرفتتان سریعتر و مشخص تر باشد.
اما اگر زمان کلاس رفتن ندارید، فقط صرفا می خواهیدکارتان راه بیفتد، کارهای زیر را انجام دهید.
این سن، سن قانونی ورود به مدرسه در ایران است. کودکان بعد از طی دوره پیش دبستان، وارد دوران تحصیل رسمی می شوند. بسیاری از والدین در این زمان است که بطور جدی در کنار تحصیل کودک، به فکر زبان آموزی می افتند. در بسیاری از مدارس البته غیرانتفاعی ها، زبان انگلیسی بخشی از برنامه اصلی آموزشی شان است. اما در مدارس دولتی به دلیل زمان کوتاهتر آموزشی و مسائل آموزش و پرورش چنین نیست، مگر بصورت فوق العاده و خارج از ساعات اصلی. بنابراین دو اتفاق می افتد. اگر والدین در زبان آموزی جدی باشند، کودک در کنار مدرسه به کلاس زبان جداگانه خواهد رفت و یا زبان آموزش داده شده در مدرسه جوابگو خواهد بود.
نکات قابل توجه:
